Τι θα αλλάξει η Ρωσία στην εξωτερική της πολιτική

Του Dmitri Trenin

Καθώς ξεκινά η δεκαετία του 2020, η Ρωσία βρίσκεται ξανά στο παγκόσμιο στερέωμα ως μια μόνη δύναμη -κανενός αφεντικό και με κανέναν οπαδό. Από την αρχή του αιώνα, έχει καταφέρει να μειώσει το εξωτερικό της χρέος στο ελάχιστο, να ανοικοδομήσει και να εκσυγχρονίσει τον στρατό της, και να ελέγξει με τη βία την είσοδο του ΝΑΤΟ στην πρώην σοβιετική περιοχή πέρα από την Βαλτική. Η Μόσχα έχει στείλει τις δυνάμεις της πέρα από τα σύνορα της πρώην ΕΣΣΔ σε μια επιτυχημένη εκστρατεία στη Μέση Ανατολή.

Παρόλα αυτά, η Ρωσία αντιμετωπίζει σειρά σοβαρών προκλήσεων.

Κοιτάζοντας προς τη Δύση, υπάρχει μια συστημική αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, φορτωμένη με την απειλή μιας ακούσιας σύγκρουσης που θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο. Στην πραγματικότητα, αποτρέποντας έναν πόλεμο κατά λάθος, είναι το μόνο πραγματικό στοιχείο στην ατζέντα Ρωσίας-ΗΠΑ και θα παραμείνει έτσι για το προσεχές μέλλον. Με τον έλεγχο των όπλων να βρίσκεται σε εξέλιξη, η Ρωσία επενδύει στην πυρηνική αποτροπή ως την μόνη εγγύηση ασφάλειας.

Πιο κοντά στο σπίτι είναι η Ευρώπη, στην οποία η Ρωσία έχει λιγότερη επιρροή από ό,τι είχε σε οποιοδήποτε άλλο σημείο τους τρεις τελευταίους αιώνες. Οι πιο στενοί γείτονες της Ρωσίας βλέπουν το κράτος ως έναν αντίπαλο και καλωσορίζουν την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων για να το περιορίσουν. Στην πραγματικά, έχει αυξηθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, παρά τις πρόσφατες εντάσεις στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ. Οι ευρωπαϊκές οικονομικές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας είναι πιθανό να παραμείνουν σε ισχύ επ αόριστον.

Η Ουκρανία, με όλες τις εσωτερικές της μάχες, βλέπει τη Ρωσία ως εχθρό. Η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία, στο Ντομπάς, είναι απίθανο να επιλυθεί ακόμη και μεσοπρόθεσμα και θα συνεχιστεί σε χαμηλή ένταση. Στο μεταξύ, δίπλα στη Λευκορωσία, αναδύεται ένα ξεχωριστό πολιτικό έθνος που δεσμεύεται για την ανεξαρτησία της χώρας.

Κοιτώντας προς το Νότο, η Ρωσία έχει κερδίσει μια στρατιωτική εκστρατεία στη Συρία και εμπλέκεται ξανά στην χαοτική γεωπολιτική κατάσταση της Μέσης Ανατολής. Οι σχέσεις με το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, είναι όλες χρήσιμες αλλά εξαιρετικά ευμετάβλητες. Υπάρχουν βραχυπρόθεσμα οφέλη, όπως νέες συμβάσεις όπλων και επενδυτικές ροές από τον Κόλπο, αλλά επίσης μακροπρόθεσμα ερωτήματα για τους στόχους της Ρωσίας και την στρατηγική της στην περιοχή.

Η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και η αποξένωση από την Ευρώπη πιέζουν τη Ρωσία ακόμη περισσότερο προς την Κίνα, από ό,τι θα ήθελε η ίδια η Μόσχα. Οι σχέσεις με την Κίνα έχουν γίνει πιο βαθιές, αλλά η ασυμμετρία στην εξουσία υποδηλώνει ότι το να γίνει αρκετά εξαρτημένη από το Πεκίνο στην οικονομία και στην τεχνολογία, θα μπορούσε να καταστήσει πιο δύσκολο για τη Ρωσία να διατηρήσει τη θέση της σε σχέση με έναν γνωστό αντίπαλο όπως οι ΗΠΑ.

Μια ισορροπημένη εξωτερική πολιτική απαιτεί την ενίσχυση των δεσμών με την Ευρώπη, παραδοσιακά την κύρια πηγή της Ρωσίας για την προηγμένη τεχνολογία και τις επενδύσεις, απαιτεί τη στενότερη συνεργασία με την Ιαπωνία, μια παρόμοια πηγή για εκσυγχρονισμό και την επέκταση της υλικής βάσης της σχέσης της με την Ινδία πέρα από τα παραδοσιακά κρατικά projects όπως την πώληση όπλων και την ενεργειακή συνεργασία. Η συνεργασία στον τομέα ΙΤ είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα.

Για να διατηρήσει την ανεξαρτησία της εν μέσω της διπολικότητας ΗΠΑ-Κίνας, η Ρωσία πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις πολλές εγχώριες αδυναμίες της -δημογραφικό, οικονομία, πολιτική, κοινωνικές και τεχνολογικές. Το να προσπαθεί να κινηθεί πέρα από την βαρύτητα της διεθνώς, μπορεί να ενισχύσει τον αυτοσεβασμό της Ρωσίας, αλλά τυχόν κέρδη θα χαθούν εκτός κι αν η χώρα κάνει αυτά που πρέπει. Η δουλειά της Ρωσίας είναι, πάνω από όλα, η ίδια η Ρωσία.

Πηγή Carnegie Moscow Center

 

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.