Από τη Συντακτική Ομάδα του Bloomberg Opinion
Ο Sam Fazeli, συνεργάτης του Bloomberg Opinion ο οποίος καλύπτει τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας για το Bloomberg Intelligence, απαντά σε μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με την απόφαση της Merck & Co. να ματαιώσει το πρόγραμμα ανάπτυξης εμβολίων κατά της Covid-19 μετά τα πρώτα απογοητευτικά αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών της.
Τι συνέβη με τα εμβόλια της Merck;
Η Merck πήρε τη ρεαλιστική απόφαση να μην συνεχίσει να επενδύει στα δύο υποψήφια εμβόλιά της κατά της Covid-19, αφού διαπίστωσε χαμηλά επίπεδα ανοσοαπόκρισης στις πρώτες δοκιμές φάσης 1. Αυτό αποτελεί έκπληξη δεδομένου ότι η Merck, στην αρχή της πανδημίας, αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει νέους και μη δοκιμασμένους τύπους εμβολίων, όπως εκείνα που χρησιμοποιούν messenger RNA.
Αντίθετα επέλεξε μια πιο τυπική προσέγγιση για την οποία φαινόταν αρκετά σίγουρη, ενώ είχε και κάποια πρότερη εμπειρία. Αυτή περιελάμβανε τη χρήση τεχνολογίας για την τροποποίηση στελεχών άλλων ιών για την δημιουργία γενετικού υλικού του Sars-Cov-2, το οποίο στη συνέχεια θα πυροδοτούσε ανοσοαπόκριση στον κορονοϊό και θα προσέφερε προστασία έναντι της Covid-19. Στο ένα υποψήφιο εμβόλιο χρησιμοποίησε μια τροποποιημένη μορφή του ιού ιλαράς την οποία η Merck απέκτησε μέσω της εξαγοράς, τον περασμένο Μάιο, της εταιρείας βιοτεχνολογίας Themis Bioscience. Στο άλλο υποψήφιο εμβόλιο χρησιμοποίησε τον ίδιο ιό τον οποίο χρησιμοποίησε η Merck στο εγκεκριμένο εμβόλιό της κατά του Ebola.
Ενώ αυτές οι δύο προσπάθειες φαίνεται να έχουν απογοητεύσει, γνωρίζουμε τώρα ότι τουλάχιστον δύο εμβόλια που παρήχθησαν με χρήση της νεότερης τεχνολογίας mRNA – από τις Pfizer-BioNTech και από τη Moderna – είχαν πολύ μεγαλύτερη επιτυχία και τώρα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας εμβολιαστικής εκστρατείας.
Άλλα εμβόλια, όπως εκείνο που αναπτύχθηκε από την AstraZeneca και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και εκείνο που δοκιμάζεται τώρα από την Johnson & Johnson, βασίζονται σε μια τεχνολογία παρόμοια με εκείνη της Merck, ωστόσο χρησιμοποιούν κατασκευασμένες εκδόσεις διαφορετικού τύπου ιού – του είδους που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα – ο οποίος φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα. Ο λόγος για τον οποίο η προσπάθεια της Merck ξεστράτισε δεν είναι ξεκάθαρος. Χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα για να γνωρίζουμε την ακριβή αιτία.
Πόσο μεγάλο πισωγύρισμα αποτελεί η εξέλιξη αυτή για όλη την προσπάθεια γύρω από τα εμβόλια κατά του κορονοϊού;
Δημιουργεί πράγματι ένα πρόβλημα ως προς την ταχύτητα με την οποία ο κόσμος μπορεί να ξεφύγει από το βάρος της πανδημίας, διότι απομακρύνει από το πεδίο μια εταιρεία με δυνατότητα να παραγάγει υψηλούς όγκους εμβολίων.
Η GlaxoSmithKline και η Sanofi βρέθηκαν ενώπιον παρόμοιων προβλημάτων στα τέλη του περασμένου έτους με το εμβόλιο που αναπτύσσουν και για το οποίο χρησιμοποίησαν δοκιμασμένη τεχνολογία, της οποίας κάνουν χρήση εδώ και χρόνια. Ενώ η Glaxo και η Sanofi συνεχίζουν τις προσπάθειές τους, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα μπορέσουν να επιλύσουν το πρόβλημά τους. Τα καλά νέα είναι ότι τα εμβόλια των Pfizer-BioNTech και Moderna φαίνεται να λειτουργούν καλά, όπως και το εμβόλιο που αναπτύχθηκε από την AstraZeneca και την Οξφόρδη, αν και το τελευταίο ίσως όχι τόσο καλά όσο τα προηγούμενα δύο.
Επιπλέον, η Johnson & Johnson και η Novavax πρόκειται να ανακοινώσουν σύντομα τα δεδομένα φάσης 3 για τα εμβόλια τους, τα οποία θα μπορούσαν να τα κάνουν προσβάσιμα στο κοινό αρκετά σύντομα.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι να πιστεύουμε ότι τα δεδομένα τους θα είναι στέρεα και ελπιδοφόρα, δεδομένων των προκλινικών και πρώιμων κλινικών δεδομένων τα οποία έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, ενώ η έγκριση αυτών των δύο εμβολίων θα προσθέσει συνολικά 2 δισεκατομμύρια δόσεις ετησίως στην προσπάθεια εμβολιασμού. Η αποτυχία της Merck, λοιπόν, δεν είναι το τέλος του κόσμου.
Ποιες είναι οι συνέπειες για άλλα υποψήφια εμβόλια;
Αυτό που συνέβη με τη Merck δείχνει ότι δεν μπορεί κανείς απλώς να υποθέτει ότι μια τεχνολογία εμβολίων η οποία λειτουργεί για ένα λοιμώδες νόσημα θα λειτουργεί αυτόματα για ένα άλλο. Με παρόμοιο τρόπο, δεν μπορεί κανείς να υποθέτει ότι οι νέες τεχνολογίες εμβολίων mRNA θα λειτουργούν οπωσδήποτε εξίσου καλά για άλλους τύπους ασθενειών.
Δεδομένης της πιθανότητας έλλειψης εμβολίων, αξίζει να εξακολουθήσει κανείς να κυνηγά τη δημιουργία ακόμη και λιγότερο αποτελεσματικών εμβολίων προκειμένου να ενισχύεται το “οπλοστάσιο” της ανθρωπότητας έναντι του κορονοϊού;
Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να εξεταστεί, ειδικά λαμβάνοντας υπ’ όψη τις παραλλαγές του ιού και τον κίνδυνο περαιτέρω μεταλλάξεων. Για παράδειγμα, τα τελευταία δεδομένα από τη Moderna υποδηλώνουν ότι η ανοσοαπόκριση μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου της είναι αρκετή για να απενεργοποιήσει τη νέα παραλλαγή ιού Β.1.351 που βρέθηκε στη Νότια Αφρική, μολονότι η επίδραση του μειώνεται σε αυτή την περίπτωση.
Αυτό υποδηλώνει ότι το εμβόλιο της J&J – το οποίο ακολουθεί ένα πρωτόκολλο μίας και μόνης δόσης – ενδέχεται να μην λειτουργεί τόσο καλά ενάντια σε αυτήν την παραλλαγή, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά του στο τμήμα των κλινικών δοκιμών στη Νότια Αφρική (το οποίο αποτελεί μέρος των δεδομένων που θα δημοσιοποιηθούν σύντομα). Οι δε κλινικές δοκιμές της Novavax στο Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα μας απαντήσουν στο πόσο καλά λειτουργεί ενάντια στην παραλλαγή B.1.1.7 που εμφανίστηκε εκεί και η οποία φαίνεται να έχει λιγότερη ικανότητα να ξεφύγει από την ανοσία σε σχέση με την παραλλαγή της Νοτίου Αφρικής.
Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, μας λένε ότι χρειαζόμαστε εμβόλια και προγράμματα χορήγησης δόσεων που να προκαλούν την ισχυρότερη δυνατή ανοσοαπόκριση και ότι δεν πρέπει να σταματήσουμε να δουλεύουμε επ’ αυτών ώστε να τα βελτιώνουμε. Το εάν τα πειραματικά εμβόλια της Merck θα ήταν ποτέ χρήσιμα στον αγώνα ενάντια στον κορονοϊό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε, ωστόσο το να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα εμβόλια στη διάθεσή μας, μόνο να βοηθήσει μπορεί.
Η Merck αναφέρει ότι πλέον επικεντρώνεται στις θεραπείες κατά της Covid-19. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα;
Ναι, πρόκειται για προγράμματα στα οποία έχει εργαστεί εδώ και αρκετό καιρό. Περιμένουμε πρόοδο στο αντι-ιικό της φάρμακο, το οποίο έχει προοπτικές να χρησιμεύσει και ενάντια σε άλλους κορονοϊούς και στοχεύει ένα μέρος του ιού το οποίο πιθανόν να είναι λιγότερο ικανό να μεταλλαχθεί. Μέχρι να δούμε ωστόσο τα δεδομένα και τις δυνατότητες ανάπτυξης ανθεκτικών παραλλαγών στο εργαστήριο, είναι δύσκολο να πούμε πόσο ελπιδοφόρο είναι.
Ποιες είναι τα διδάγματα από το “στραβοπάτημα” της Merck και την προσπάθεια εμβολιασμού μέχρι σήμερα;
Η Covid-19 μάς έχει δώσει ένα μάθημα για τη δύναμη της καινοτομίας. Τα εμβόλια που εγκρίνονται επί του παρόντος αναπτύχθηκαν είτε με τη βοήθεια εταιρειών βιοτεχνολογίας όπως η BioNTech και η Moderna, είτε με τη συνδρομή ακαδημαϊκών, όπως το εμβόλιο των AstraZeneca-Οξφόρδης. Αυτό ανατρέπει την καθεστηκυία αντίληψη ότι τα εμβόλια είναι ένα “παιχνίδι για μεγάλα παιδιά” που είναι καλύτερα να το αφήνει κανείς στους “ρωμαλέους” όπως η Merck, ενώ ανατρέπει και τη θέση ότι οι νέες τεχνολογίες – όπως τα εμβόλια mRNA – είναι υπερβολικά ριψοκίνδυνες.
Θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, καθώς και οι επενδυτές στον κλάδο της βιοτεχνολογίας στα χρηματιστήρια διεθνώς ήταν πρόθυμοι να επενδύσουν στην τεχνολογία mRNA την τελευταία δεκαετία, επιτρέποντας σε όλους μας να αποκομίζουμε σήμερα τα οφέλη των προσπαθειών τους.
ΠΗΓΗ BLOOMBERG
