Το σοκ του κορονοϊού ενέτεινε τις υφιστάμενες ανισορροπίες και τις τάσεις απόκλισης εντός της ΕΕ καθώς και τις υποκείμενες κοινωνικές εντάσεις, με δυνητικά μακροχρόνιες συνέπειες για την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα. Η απάντηση της ΕΕ στην πρόκληση από την πανδημία ήταν ισχυρή και διεξοδική, με χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων και άνευ προηγουμένου κινητοποίηση των περιφερειακών πόρων. Ωστόσο, παραμένουν οι προκλήσεις στην εφαρμογή, εν μέσω αυξημένες πολιτικής αστάθειας και ελλείψεων διακυβέρνησης σε πολλά κράτη-μέλη. Η αποτελεσματικότητα της μακροπρόθεσμης απάντησης στην πανδημία, αντιπροσωπεύει επίσης ένα σημείο καμπής για τη διάρκεια και την ισχύ του ευρωπαϊκού project, προσφέροντας την ευκαιρία να αλλάξει τις ισχύουσες τάσεις λαϊκής δυσαρέσκειας με παραδοσιακές πολιτικές και θεσμούς (συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ) και αυξημένο πολιτικό ρίσκο.
Βασικά μηνύματα
Η πανδημία του κορονοϊού έχει οδηγήσει την ΕΕ στην πιο σοβαρή ύφεση στην πρόσφατη ιστορία της, επιδεινώνοντας τις υφιστάμενες ανισότητες και αποκλίσεις μεταξύ των μελών. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει πλήξει την περιοχή της Νότιας Περιφέρειας (δηλαδή την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία) ιδιαίτερα σκληρά, επιδεινώνοντας τις υφιστάμενες δυσκολίες με στάσιμη ανάπτυξη, υψηλά επίπεδα χρέους και έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Αν και προβλέπεται κάποια ανάκαμψη για το 2021, οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνέπειες της πανδημίας θα διαρκέσουν καιρό.
Η ποιότητα διακυβέρνησης σε διάφορες χώρες της ΕΕ επηρέασε την ανθεκτικότητα τους στο αρχικό σοκ του κορονοϊού και θα είναι κλειδί για την επιτυχία των πολιτικών της ΕΕ. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας και την ενίσχυση της θεσμικής αποτελεσματικότητας, θα είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης (και την πρόσβαση στα κεφάλαια της ΕΕ). Αλλά θα παραμείνουν μη δημοφιλείς στο εσωτερικό.
Οι ελλείψεις σε ιατρικά και φαρμακευτικά προϊόντα, έχουν προσφέρει μια τέλεια επιχειρηματική ευκαιρία για το οργανωμένο έγκλημα στην ΕΕ, με μια αύξηση στην παραγωγή και εμπορευματοποίηση ιατρικών προϊόντων υψηλής ζήτησης με ποιότητα χαμηλότερη του ενδεδειγμένου, συμπεριλαμβανομένων εμβολίων. Θα χρειαστούν καλύτερες εκστρατείες ενημέρωσης για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
Μετά από την αρχική διστακτικότητα, η ΕΕ υιοθέτησε μια ολοκληρωμένη και πολύπλευρη στρατηγική για την αντιμετώπιση της πανδημίας υποστηριζόμενη από μια ασύγκριτη κινητοποίηση περιφερειακών πόρων. Η στρατηγική στόχο έχει να ενισχύσει την άμεση ανάκαμψη ενώ οδηγεί μια μακροπρόθεσμη μεταμόρφωση προς πιο ανθεκτικά, βιώσιμα και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικά μοντέλα.
Η απάντηση της ΕΕ περιλάμβανε αρκετά νέα στοιχεία, όπως την “αμοιβαιοποίηση” του χρέος -μια νίκη των κρατών της νότιας περιφέρειας έναντι των “φειδωλών τεσσάρων” (Αυστρία, Δανία, Ολλανδία και Σουηδία)- και την προϋπόθεση της εκταμίευσης των κεφαλαίων της ΕΕ σε όσους σέβονται το κράτος δικαίου.
Η πανδημία απειλεί να τονίσει τις υφιστάμενες τάσεις του πολιτικού κατακερματισμού και της λαϊκής δυσαρέσκειας με το status quo, αυξάνοντας τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας.
Η αποτελεσματικότητα της υποστηριζόμενης από την ΕΕ ανάκαμψης και της διαρθρωτικής μεταμόρφωσης των περιφερειακών οικονομιών, θα είναι ένα σημείο καμπής για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του project της ΕΕ.
ΠΗΓΗ ΙΙSS
