Του Mohamed A. El-Erian
Οι εξελίξεις την προηγούμενη εβδομάδα κατέδειξαν γιατί πρέπει να ανησυχούμε περισσότερο για την αυξανόμενη πιθανότητα ένα λάθος στο πεδίο της νομισματικής πολιτικής να κινδυνέψει να εκτροχιάσει μια δυνητικά ισχυρή και μετασχηματιστική οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ – υποθέτοντας, μάλιστα, ότι τα ατυχήματα στις αγορές δεν συμβαίνουν σε πρώτη φάση, με την πιθανότητα πάντος ενός τέτοιου να αυξάνεται επίσης.
Οι δύο μεγάλοι δείκτες – μέτρα του πληθωρισμού στις ΗΠΑ – ο δείκτης τιμών καταναλωτή και ο δείκτης τιμών παραγωγού – κινήθηκαν και πάλι υψηλότερα από τις μέσες προσδοκίες. Τέτοιες υπερβάσεις των προβλέψεων από τα πραγματικά στοιχεία για τον πληθωρισμό έχουν γίνει κοινός τόπος παγκοσμίως, αντικατοπτρίζοντας τον βαθμό στον οποίο τόσο οι οικονομολόγοι όσο και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εξακολουθούν να κρατούν την επαφή τους με όσα συμβαίνουν στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας.
Ο πληθωρισμός “μιλάει”
Το γεγονός ότι τόσο ο δείκτης CPI όσο και ο PPI κινούνται υψηλά έχει μεγάλη σημασία. Υποδηλώνει ότι ο ήδη πραγματοποιημένος πληθωρισμός συνοδεύεται από επιπλέον πληθωρισμό ο οποίος θα “καταφτάσει” το επόμενο διάστημα. Το στοιχείο αυτό έρχεται σε αντίθεση με την συχνά επαναλαμβανόμενη πεποίθηση της διοίκησης της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) ότι ο τρέχων πληθωρισμός είναι παροδικός, ειδικά τώρα που τα αποτελέσματα βάσης έχουν ως επί το πλείστον εξαντληθεί.
Αναζητήστε στην τρέχουσα περίοδο ανακοίνωσης εταιρικών αποτελεσμάτων τρεις δυναμικές τις οποίες έχει διαμορφώσει ο πληθωρισμός και τις οποίες έχουν ακούσει ξανά και ξανά όσοι συνομιλούν με εταιρικά στελέχη: οι μισθοί αυξάνονται με όλο και πιο γενικευμένο τρόπο, τα εμπόδια στα πεδία της προσφοράς και της μεταφοράς ενδέχεται να συνεχιστούν για λίγο ακόμη και οι εταιρείες είναι αποφασισμένες να μεταβιβάζουν ένα μέρος ή όλους τους διάφορους παράγοντες υψηλότερου κόστους στις τιμές λιανικής.
Η έτερη αξιοσημείωτη εξέλιξη αυτή την εβδομάδα ήρθε στην εξαμηνιαία κατάθεση του προέδρου της Fed Jerome Powell στο Κογκρέσο των ΗΠΑ την Τετάρτη, όταν εκείνος αναγνώρισε ότι ο πληθωρισμός έχει υπερβεί τις προσδοκίες της κεντρικής τράπεζας και έχει διαρκέσει περισσότερο. Ωστόσο, όσον αφορά τις επιπτώσεις του γεγονότος αυτού στη νομισματική πολιτική, ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης επέστρεψε αμέσως στη συχνά επαναλαμβανόμενη φρασεολογία περί “μεταβατικότητας” της τάσης αυτής, προκειμένου να μην υποστηρίξει καμία αλλαγή στη στάση της κεντρικής τράπεζας.
Ο πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης John Williams έδωσε ένα παρόμοιο μήνυμα τη Δευτέρα, επιβεβαιώνοντας ότι δύο από τους τρεις πιο ισχυρούς αξιωματούχους – και εξ αυτών τους οποίους οι αγορές ακούνε πιο προσεκτικά – της Fed παραμένουν αποφασισμένοι να διατηρήσουν τις “υπερδιεγερτικές” πολιτικές παρά την επανειλημμένη υποτίμηση εκ μέρους τους τόσο του δείκτη της ανάπτυξης, όσο και των δεικτών του πληθωρισμού.
Κίνδυνος σφάλματος
Όσο παραμένει αμετάβλητη αυτή η κατάσταση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος σφάλματος νομισματικής πολιτικής. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν η πολιτική της Fed διέπεται από ένα πλαίσιο το οποίο έχει μετατοπίσει τη “σκανδάλη” της δράσης από τις προβλέψεις στα αποτελέσματα. Πράγματι, έχοντας αντισταθεί στην πίεση του να είναι συγκεκριμένοι με δύο βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη νομισματική πολιτική – το χρονικό διάστημα για την αξιολόγηση του μεταβατικού πληθωρισμού και ο ποσοτικός ορισμός της “ευέλικτης μέσης στόχευσης για το ποσοστό του πληθωρισμού” – η Fed μπορεί να συνεχίσει σε αυτό το μονοπάτι για λίγο ακόμη.
Και πιθανότατα θα το κάνει, δεδομένης της έτερης πεποίθησής της, για την οποία ανησυχεί και ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων: ότι η διοίκησή της διαθέτει τα εργαλεία πολιτικής προκειμένου να αντιδράσει γρήγορα και αποτελεσματικά εάν χρειαστεί, χωρίς μάλιστα να προκαλέσει οικονομικές και χρηματοοικονομικές διαταραχές.
Τα γεγονότα επί του πεδίου της οικονομίας, καθώς και η παραδοσιακή έμφαση της Fed στη διαχείριση κινδύνων και στη δημιουργία ασφαλιστικών δικλείδων, απαιτούν από την πιο ισχυρή κεντρική τράπεζα του κόσμου να αρχίσει να απομακρύνει με τρόπο το πόδι της από το “γκάζι”.
Για παράδειγμα, θα πρέπει να μειώσει τη συνιστώσα των ενυπόθηκων δανείων στις μηνιαίες αγορές περιουσιακών στοιχείων ύψους 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων τις οποίες πραγματοποιεί, ένα στοιχείο το οποίο τροφοδοτεί μια ήδη “υπερθερμασμένη” αγορά ακινήτων, η οποία αποκλείει μέσω υψηλών τιμών πολλούς Αμερικανούς από νέα σπίτια, χωρίς κανένα σημαντικό οικονομικό όφελος σε άλλα πεδία της οικονομίας.
Αρνούμενη να το πράξει, η Fed διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να πατήσει πολύ πιο άγαρμπα φρένο στην πολιτική τόνωσης σε μεταγενέστερο στάδιο. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την πρόκληση εκ μέρους της Fed μιας “κατά λάθος” ύφεσης, όπως έχει επισημάνει τις τελευταίες εβδομάδες ο Bill Dudley, πρώην πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης, στους αναγνώστες και στους ακροατές του Bloomberg.
Ασυμμετρία
Αυτή η ασυμμετρία μεταξύ μακροοικονομικών στοιχείων και αντιδράσεων σε επίπεδο πολιτικής από πλευράς Fed δεν είναι νέο φαινόμενο. Στην πραγματικότητα, η προηγούμενη εβδομάδα ήταν μια επανάληψη μερικών παρόμοιων επεισοδίων τους τελευταίους δύο μήνες. Ωστόσο η υποκείμενη πίεση αυξάνεται όλο και περισσότερο κάθε φορά, ευτυχώς προς το παρόν ακόμη σε μέτρια επίπεδα.
Όσο περισσότερο συνεχίζεται η αποσύνδεση μεταξύ νομισματικής πολιτικής και πραγματικής οικονομίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάληψη κινδύνων από μια αγορά η οποία έχει ρυθμιστεί να αναμένει και να επωφελείται από άφθονες και προβλέψιμες ενέσεις ρευστότητας της Fed και τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ατυχημάτων σε αυτήν. Έχουν ήδη υπάρξει τρεις περιπτώσεις κατά τις οποίες πλησιάσαμε σε ατυχήματα αγοράς φέτος. Σε περίπτωση που δεν αποφευχθούν οι γενικευμένες διαταραχές στην αγορά την επόμενη φορά, η Fed θα αντιμετώπιζε ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις για αναδιαμόρφωση της πολιτικής της, λόγω των δυσμενών επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ένας αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων και ηγετικών στελεχών εταιρειών συμμετείχε στην έκκληση για μια πιο ανοιχτόμυαλη και ευέλικτη νοοτροπία όσον αφορά την εκτίμηση της φύσης και της επιμονής των τρεχουσών πληθωριστικών πιέσεων. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις μεγαλύτερης “διχοτόμησης” εντός της Fed, με τουλάχιστον τρεις προέδρους περιφερειακών παραρτημάτων της κεντρικής τράπεζας να εκφράζουν δημόσια την υποστήριξή τους σε μια νωρίτερη μείωση της ποσοτικής χαλάρωσης σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα το οποίο υποστηρίζει η ηγεσία της Fed.
Ευτυχώς, υπάρχει ακόμη “παράθυρο” προκειμένου να αποφευχθεί τόσο ένα λάθος πολιτικής, όσο και ένα ατύχημα στην αγορά. Αλλά το παράθυρο κλείνει, διακινδυνεύοντας όχι μόνο την ανθεκτικότητα και την ισχύ μιας οικονομικής ανάκαμψης χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και το μετασχηματιστικό οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης Μπάιντεν.
ΠΗΓΗ BLOOMBERG
