Του Simon Constable
Η Κίνα γλυκοκοιτάζει ήδη τον τεράστιο ορυκτό πλούτο του Αφγανιστάν. Μάλιστα, το Πεκίνο “θέτει” υποψηφιότητα για την αξιοποίησή του, προβάλλοντας ως δικαιολογία ότι θέλει να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της διχασμένης από τον πόλεμο χώρας που κυριαρχείται κατά κύριο λόγο από τους Ταλιμπάν.
Στην πραγματικότητα, οι διπλωμάτες του Πεκίνου έκαναν την εμφάνισή τους προσφέροντας “χείρα βοηθείας” προτού καν φύγουν καλά-καλά οι Αμερικανοί, όπως επισημαίνει άλλωστε και πρόσφατη έκθεση της επενδυτικής συμβουλευτικής εταιρείας US Global Investors.
Ειδικότερα, η έκθεση αναφέρει: “Μόλις λίγες ώρες αφότου οι Ταλιμπάν ολοκλήρωσαν την ταχεία επέλασή τους στο Αφγανιστάν, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να συμμετάσχει ΄στην ανοικοδόμηση και ανάπτυξη΄ του Αφγανιστάν”.
Ποιος μπορεί άλλωστε να κατηγορήσει την Κίνα για την σπουδή της. Υπάρχει πολύ χρήμα.
“Η συνολική αξία των ορυκτών πόρων [του Αφγανιστάν] εκτιμάται μεταξύ 1 και 3 τρισ. δολαρίων. Συγκριτικά, η αξία της παραγωγής οπιούχου παπαρούνας στη χώρα υπολογίζεται ότι ανήλθε το 2020 σε μόλις 350 εκατ. δολάρια”, προσθέτει η έκθεση.
Με άλλα λόγια, ο ορυκτός πλούτος που “φιλοξενεί” το έδαφος του Αφγανιστάν μπορεί να αξίζει σχεδόν 10 φορές περισσότερο από την περιβόητη καλλιέργεια οπίου της χώρας.
Ο ορυκτός αυτός πλούτος περιλαμβάνει λίθιο, χρυσό, ασήμι, πλατίνα, σίδηρο, χαλκό, αλουμίνιο και ουράνιο. Από όλα τα παραπάνω, “πραγματικό έπαθλο” αποτελεί το λίθιο, δεδομένου ότι είναι κρίσιμο “συστατικό” για την κατασκευή μπαταριών ιόντων λιθίου που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων.
Το πλέον σημαντικό, όμως, για την Κίνα, εφόσον βρει δρόμο να “μπει” στο Αφγανιστάν, είναι ότι η χώρα έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί στη Σαουδική Αραβία της περιοχής. Με άλλα λόγια, η κεντρική χώρα της Ασίας φημολογείται ότι “κρύβει” τόνους λιθίου. Και η Κίνα, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός αυτοκινήτων στον κόσμο, αλλά και “οδηγός” στην ηλεκτροκίνηση, πιθανότατα θέλει να διασφαλίσει μέχρι και την τελευταία λίβρα λιθίου που μπορεί να βρει.
Η απόκτηση πρόσβασης στα κοιτάσματα λιθίου αλλά και στους λοιπούς πόρους του Αφγανιστάν θα συμβάλλει στην εδραίωση της παγκόσμιας κυριαρχίας της Κίνας στον τομέα των σημαντικών πρώτων υλών. Άλλωστε, ήδη, η Κίνα κατέχει εξέχουσα θέση στην κατοχή σπάνιων γαιών, πολλές εκ των οποίων χρησιμοποιούνται στην κατασκευή κινητών τηλεφώνων και αμυντικού εξοπλισμού, επισημαίνει η έκθεσή της US Global Investors.
Οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι του Αφγανιστάν, όμως, θα βελτιώσουν τη ζωή των Αφγανών; Πιθανότατα όχι. Όπως επισημαίνει η US Global Investors, κινδυνεύουν από την “κατάρα των φυσικών πόρων”. Πρόκειται για τις περιπτώσεις εκείνες όπου η υποτιθέμενη ευλογία της κατοχής ορυκτού πλούτου δεν σημαίνει απαραιτήτως και ότι η χώρα είναι όντως πλούσια. Αντίθετα, καθιστά τους κατοίκους της φτωχότερους σε επίπεδο κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Για παράδειγμα, στη Σαουδική Αραβία το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι μεσαίου επιπέδου, όπως και στη Νιγηρία, στη Βραζιλία, στο Ιράκ και πολλές ακόμη πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες. Μόνο μία χώρα έχει πλουτίσει από πετρέλαιο ή άλλα ορυκτά: η Νορβηγία.
Αυτή η “σκοτεινή” ιστορία υποδηλώνει ότι το πιθανότερο είναι πως o ορυκτός πλούτος του Αφγανιστάν δεν θα βοηθήσει να μειωθεί η φτώχεια στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα.
