Του Bill Dudley
Ο πρόεδρος της κεντρικής ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, έχει προβεί σε δύο φιλόδοξους ισχυρισμούς σχετικά με τη διαχείριση της οικονομίας από πλευράς της Fed.
Στην τελευταία του συνέντευξη Τύπου, ανέφερε ότι το νέο πλαίσιο νομισματικής πολιτικής της, πιο ανεκτικό προς τον πληθωρισμό, δεν φέρει καμία ευθύνη για την πρόσφατη απότομη αύξηση των τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ. Μία εβδομάδα αργότερα, ανέφερε τρία ιστορικά παραδείγματα – τους κύκλους σύσφιγξης του 1964, του 1984 και του 1993 – ως απόδειξη του ότι η Fed μπορεί να επιτύχει μια “ήπια προσγείωση”, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη και συγκρατώντας τον πληθωρισμό, χωρίς ταυτόχρονα να οδηγήσει σε ύφεση.
Αναπόφευκτη
Διαφωνώ και με τους δύο ισχυρισμούς. Η εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής εκ μέρους τη Fed την άφησε “πίσω” σε σχέση με τον έλεγχο της καμπύλης του πληθωρισμού. Αυτό, με τη σειρά του, έκανε μια “σκληρή προσγείωση” ουσιαστικά αναπόφευκτη.
Σύμφωνα με το πλαίσιο νομισματικής πολιτικής το οποίο εισήχθη τον Αύγουστο του 2020, η Fed υποτίθεται ότι στοχεύει σε μέσο ετήσιο πληθωρισμό 2%, πράγμα που σημαίνει ότι επιτρέπει περιστασιακές υπερβάσεις για την κάλυψη των προηγούμενων τιμών κάτω του στόχου.
Ωστόσο, στην τρέχουσα ανάκαμψη, η κεντρική τράπεζα μετέφρασε την παραπάνω λογική σε μια πιο συγκεκριμένη δέσμευση. Δεν θα άρχιζε να αφαιρεί μέτρα νομισματικής τόνωσης μέχρι να εκπληρώνονταν τρεις προϋποθέσεις: ο πληθωρισμός να είχε φτάσει στο 2%, να είχε διατηρηθεί ψηλά για κάποιο χρονικό διάστημα και η απασχόληση να είχε φτάσει στο μέγιστο επίπεδο που να συνάδει με τον στόχο πληθωρισμού της τάξης του 2%.
Αυτό ήταν λάθος. Όπως έγραφα τον περασμένο Ιούνιο:
“Αυτό σημαίνει ότι η νομισματική πολιτική θα παραμείνει χαλαρή έως ότου αρχίσει η υπερθέρμανση – και η χαλάρωση των πραγμάτων θα απαιτήσει από τη Fed να αυξήσει τα επιτόκια πολύ πιο γρήγορα και περισσότερο απ’ ό,τι εάν άρχιζε να αυξάνει τα επιτόκια νωρίτερα. […] Η καθυστέρηση στην αύξηση επιτοκίων, για παράδειγμα, είναι πιθανό να ωθήσει το ποσοστό ανεργίας σημαντικά κάτω από το επίπεδο που συνάδει με τον σταθερό πληθωρισμό, αυξάνοντας τις πιθανότητες η Fed θα χρειαστεί να συσφίξει αρκετά ώστε να ωθήσει ξανά το ποσοστό ανεργίας υψηλοτερα κατά περισσότερο από μισή ποσοστιαία μονάδα. Τα τελευταία 75 χρόνια, κάθε φορά που το ποσοστό ανεργίας αυξανόταν τόσο πολύ, συνέβαινε και μια πλήρης, κανονική ύφεση”.
Από σενάριο πραγματικότητα
Αυτό το σενάριο εκδηλώνεται τώρα μπροστά στα μάτια μας. Η αγορά εργασίας είναι “εξαιρετικά σφιχτή” (λόγια του Πάουελ), ο πληθωρισμός είναι πολύ πάνω από τον στόχο της Fed και η κεντρική τράπεζα μόλις που αρχίζει να αφαιρεί μέτρα έκτακτης νομισματικής χαλάρωσης. Ο Πάουελ κατηγορεί την κακή τύχη – εκπλήξεις όπως οι “ραγισμένες” αλυσίδες εφοδιασμού τις οποίες οι αξιωματούχοι δεν μπορούσαν να προβλέψουν. Σε κάποιο βαθμό μπορεί να έχει δίκιο, ωστόσο η Fed φέρει την ευθύνη για το γεγονός ότι καθυστέρησε τόσο πολύ να αναγνωρίσει τους πληθωριστικούς κινδύνους και να αρχίσει να συσφίγγει την πολιτική της.
Μπορεί λοιπόν η Fed να διορθώσει το λάθος της και να σχεδιάσει μια ομαλή προσγείωση; Ο Πάουελ έχει δίκιο στο ότι η κεντρική τράπεζα σύσφιξε σημαντικά τη νομισματική πολιτική της το 1965, το 1984 και το 1994, χωρίς να επιφέρει ύφεση. Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις, ωστόσο, η Fed δεν προχώρησε τόσο αυστηρά περιοριστικά ώστε να φτάσει να ανεβάσει το ποσοστό ανεργίας.
1964: Το επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων αυξήθηκε από 3,4% τον Οκτώβριο του 1964 σε 5,8% τον Νοέμβριο του 1966, ενώ το ποσοστό ανεργίας μειωνόταν από 5,1% σε 3,6%.
1984: Το επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων αυξήθηκε από 9,6% τον Φεβρουάριο σε 11,6% τον Αύγουστο, ενώ το ποσοστό ανεργίας μειωνόταν την ίδια περίοδο από 7,8% σε 7,5%.
1993: Το επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων αυξήθηκε από 3% τον Δεκέμβριο του 1993 σε 6% τον Απρίλιο του 1995, ενώ η ανεργία μειωνόταν από 6,5% σε 5,8%.
Η σημερινή κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Εξετάστε τα σημεία εκκίνησης: το ποσοστό ανεργίας είναι πολύ χαμηλότερο (στο 3,8%) και ο πληθωρισμός είναι πολύ πάνω από τον στόχο του 2% της Fed. Για να δημιουργήσει επαρκή “επιβράδυνση” της οικονομίας προκειμένου να περιορίσει τον πληθωρισμό, η Fed θα πρέπει να συσφίξει τόσο πολύ ώστε τελικά θα ωθήσει το ποσοστό ανεργίας υψηλότερα.
Απίθανη η “ήπια προσγείωση”
Κάτι που μας οδηγεί στο σημείο-κλειδί: η Fed δεν πέτυχε ποτέ μια ήπια προσγείωση όταν χρειάστηκε να αυξήσει σημαντικά την ανεργία. Αυτό έχει αποτυπωθεί στον Κανόνα του Sahm, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ύφεση είναι αναπόφευκτη όταν ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών του ποσοστού ανεργίας αυξάνεται κατά μισή ποσοστιαία μονάδα ή περισσότερο.
Ακόμη χειρότερα, οι πλήρεις υφέσεις συνοδεύονται πάντα από πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις: συγκεκριμένα, τα τελευταία 75 χρόνια, όχι λιγότερο από 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Η Fed πρέπει να αναπροσαρμόσει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζει το πλαίσιο νομισματικής πολιτικής της. Δεν πρέπει να είναι εντελώς “αντανακλαστικό”, περιμένοντας παθητικά έως ότου ο πληθωρισμός ξεπεράσει τον στόχο και η αγορά εργασίας γίνει εξαιρετικά “σφιχτή”.
Μια τέτοια ακραία “υπομονή” την αναγκάζει να πατά απότομα “φρένο”, αυξάνοντας την πιθανότητα πρόωρης ύφεσης. Επίσης, οι αξιωματούχοι πρέπει να είναι πιο ειλικρινείς σχετικά με τον δρόμο που έχουμε μπροστά μας: η μείωση του πληθωρισμού θα έχει κόστος όσον αφορά τις θέσεις εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη.
ΠΗΓΗ BLOOMBERG
