Του Frank Lavin
Ο εναγκαλισμός Πεκίνου – Μόσχας κατά τη ρωσική εισβολή προβληματίζει αρκετούς παράγοντες στην Κίνα, που θεωρούν την εξωτερική πολιτική της χώρας ως ένα μείγμα ορθολογισμού και εθνικιστικών διεκδικήσεων – στρατηγική που δεν εκπλήσσει όταν την εφαρμόζει μια ανερχόμενη δύναμη, με ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα και απομονωμένη άρχουσα τάξη. Εν ολίγους, πολλές από τις ενέργειες του Πεκίνου βγάζουν νόημα από… κινεζική οπτική, και ορισμένες άλλες όχι. Ανεξαρτήτως από το αρχικό σκεπτικό, οι ενέργειες του Πεκίνου έχουν φτάσει σε ένα σημείο που δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα ή είναι εντελώς αντιπαραγωγικές. Επομένως, πρέπει να αναπροσαρμόσει τη στάση του;
Κατ’ αρχάς, ας δούμε ποιοι λόγοι καθιστούν θελκτική επιλογή για το Πεκίνο τη στήριξη προς τη Μόσχα:
1. Να βάλει τρικλοποδιά στις ΗΠΑ ή –στη διπλωματική γλώσσα – να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία ώστε να πλήξει την ηγετική εικόνα των ΗΠΑ. Η Κίνα αντιστρατεύεται μια παγκόσμια κοινότητα που θα λειτουργεί ως συνασπισμός με επικεφαλής μια Ουάσιγκτον με αυτοπεποίθηση.
2. Η Κίνα βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τις χώρες που ανήκουν στη σφαίρα επιρροής των Δυτικών. Θα προτιμούσε ο κόσμος να είναι μοιρασμένος σε ζώνες επιρροής, όπου οι παγκόσμιες ηγέτιδες δυνάμεις θα ελέγχουν τις γείτονες χώρες. Εάν η Ρωσία δεν έκανε χρήση αυτού του “προνομίου” σε βάρος της Ουκρανίας, τότε θα ερχόταν σε δύσκολη θέση και η Κίνα να πράξει το ίδιο στη νοτιοανατολική Ασία.
3. Το Πεκίνο το συμφέρει να υπάρχει ένας “ενοχλητικός” στο παιχνίδι. Δεν διαφαίνεται πως συμπαθεί τον Πούτιν, αλλά σέβεται την ικανότητα του να εμπλέκεται σε διαμάχες κάνοντας την πρώτη κίνηση. Το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος έχει πραγματοποιήσει εκστρατείες παραπληροφόρησης στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και, γενικά, έχει κάνει δύσκολη τη ζωή των Δυτικών, είναι ένα χαρακτηριστικό που μάλλον θαυμάζει το Πεκίνο στον Πούτιν.
4. Ας μην υποτιμάμε τον ρόλο της ιστορίας, των συναισθηματικών δεσμών και των διαχρονικών σχέσεων. Εάν η Κίνα αγνοούσε αυτά τα στοιχεία, θα ήταν σαν να αρνούνταν ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της κατά τον 20ό αιώνα. Άλλωστε, τα Υπουργεία Εξωτερικών δεν προσαρμόζονται γρήγορα στις αλλαγές.
Εφόσον λάβουμε υπόψη τα παραπάνω ως πρωταρχικές κινητήριες δυνάμεις της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής, τα έργα και οι μέρες του Πεκίνου βγάζουν νόημα (ή έστω εξηγούνται) από τη δική του οπτική στα πράγματα –και ας μην κάθονται καλά στο στομάχι της Ουάσιγκτον. Ας δούμε τι δεν βγάζει νόημα.
1. Η επιθετικότητα προς την παγκόσμια κοινότητα. Παραδοσιακά η Κίνα καταδικάζει τις επιθετικές ενέργειες, καθώς όταν οι πολεμικές επιχειρήσεις γίνονται “κανονικότητα”, τότε η εθνική της ασφάλεια αρχίζει να απειλείται.
2. Ο οικονομικός αντίκτυπος. Το σοκ στις τιμές του πετρελαίου και των σιτηρών λειτουργεί σε βάρος της Κίνας, όπως και η συμπαγής στάση των Δυτικών ως προς την επιβολή κυρώσεων. Η εμφάνιση ενός νέου διεθνούς οικονομικού συνασπισμού, στον οποίο η Κίνα δεν συμμετέχει, δεν είναι προς το συμφέρον της.
3. Η έλλειψη καλής θέλησης. Η φήμη της Κίνας στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική έχει αμαυρωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά (τουλάχιστον από όταν ανέλαβε ο Τζο Μπάιντεν πρόεδρος των ΗΠΑ) κανείς στη Δύση δεν επιδίωκε τη ρήξη με το Πεκίνο. Υπήρχε ένα κλίμα σταθερότητας και η αναγνώριση του αμοιβαίου οφέλους από τις σχέσεις των δύο πλευρών.
4. Τα μηνύματα στο εσωτερικό. Το Πεκίνο διαχειρίζεται την εγχώρια ειδησεογραφία με –περιττά– σκληρό τρόπο προκειμένου να διατηρήσει την υποστήριξη των πολιτών. Οι αναφορές των κινεζικών ΜΜΕ σε προγράμματα ανάπτυξης βιολογικών όπλων που πραγματοποιούνται στην Ουκρανία με τη στήριξη των ΗΠΑ –ή την εμπλοκή του Χάντερ Μπάιντεν, γιού του Αμερικανού προέδρου– είναι τόσο εξωφρενικές ώστε απλώς να αποτυπώνουν το βαθιά ριζωμένο μίσος της Κίνας προς τις ΗΠΑ και να μην δίνουν καμία ουσιαστική εξήγηση στους πολίτες.
Θα ήθελα να καταθέσω κάποιος προτάσεις προς το Πεκίνο και την Ουάσιγκτον ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση που περιέγραψα.
Προς το Πεκίνο
Βρείτε μια ισορροπία στα μηνύματα που στέλνετε. Όταν ο πόλεμος τελειώσει, θα θέλετε να λέτε ότι “το Πεκίνο ήταν μια φωνή μετριοπάθειας”, ότι δεν πήρατε ανοιχτά θέση. Δεν είναι κακό να προειδοποιήσετε τη Μόσχα δημοσίως. Θα μπορούσατε να τοποθετηθείτε δημοσίως και για τη μεταφορά όπλων. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Κίνα έχει δώσει όπλα στη Ρωσία, αλλά γιατί να μην διαλύσετε κάθε αμφιβολία; Θα μπορούσατε να ενσωματώσετε μια τέτοια δήλωση, ακόμα και σε μια ανακοίνωση πολιτικής υποστήριξης προς τη Μόσχα για την τρέχουσα πολιτική της. Θα ήταν ένα βήμα πίσω από την “επικίνδυνη” ζώνη της διπλωματίας. Αυτό θα αποτελούσε ένα βήμα πίσω από το brinkmanship.
Προς την Ουάσιγκτον
Δημιουργήστε μια σταθερή βάση στη σχέση σας με το Πεκίνο. Ναι, δεν υπάρχει πολλή καλή θέληση, αλλά οι “ρωγμές” δεν συμφέρουν καμία πλευρά. Η σφοδρή κριτική αυτοτροφοδοτείται και καταλήγει αυτοσκοπός. Πρέπει να είστε εγκρατείς στα δημόσια σχόλιά σας και να ανταποκριθείτε θετικά εάν η Κίνα θελήσει να “στρογγυλέψει” τα μηνύματά της.
Υποψιάζομαι ότι θα δούμε στοιχεία αυτών των πρωτοβουλιών τους επόμενους μήνες, αλλά η κυρίαρχη μεταβλητή για να καθορίσει το Πεκίνο τη στάση του είναι η ανάγκη για σταθερότητα και επιτυχία, καθώς προετοιμάζει το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος που θα διεξαχθεί εντός του 2022. Η Κίνα θα μπορούσε να αιτιολογήσει μια μετατόπιση της πολιτικής της, αλλά θα το έκανε “στο περιθώριο” και βήμα-βήμα.
ΠΗΓΗ FORBES
