Χρ.Αλωνιστιώτης: Μπορεί η Fed να «πλημμυρίσει» τις τράπεζες με καταθέσεις;

Πώς οδηγηθήκαμε στην κατάρρευση της SVB
Η Silicon Valley Bank, αποτελούσε μια τράπεζα η οποία στόχευε αποκλειστικά στον κλάδο των fintech εταιρειών και των Venture Capitals. Κλάδοι που έχουν υψηλότατο growth, προσφέρουν μεγάλες προμήθειες λόγω των συνεχών deals αλλά ήταν και από τους κλάδους που χτύπησε η άνοδος των επιτοκίων και οδήγησε όλες τις εταιρείες στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Με τα επιτόκια να είναι μηδενικά, όλες οι fintech εταιρείες, είχαν πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό από τα venture capitals με αποτέλεσμα να μπορούν να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Έτσι, είχαν τα κεφάλαιά τους στην SVB για να λαμβάνουν τόκους και να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.

Η άνοδος των επιτοκίων οδήγησε σε τρομερές εκροές κεφαλαίων από τα Venture Capitals, οι fintech εταιρείες είδαν το κόστος δανεισμού τους να εκτοξεύεται και ξεκίνησαν να αυξάνουν τις εκροές καταθέσεων. Δεδομένου ότι όλες αυτές οι εταιρείες είναι ζημιογόνες και η συνέχεια της δραστηριοποίησής τους εναπόκειται αποκλειστικά στην αστείρευτη παροχή φθηνού χρήματος, το “κάψιμο” κεφαλαίων ξεκίνησε με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που η ίδια η SVB είχε παρουσιάσει κατά την τελευταία ανακοίνωση αποτελεσμάτων, υπήρχε πρόβλεψη ότι οι πελάτες της θα αποσύρουν χρήματα με ρυθμό έως και 2 φορές μεγαλύτερο από τον συνηθισμένο.

Η SVB είχε πάνω από το 60% των κεφαλαίων των πελατών της τοποθετημένο σε αμερικανικά ομόλογα μεγαλύτερα των 10 ετών. Ο λόγος προφανής: να μπορεί να δίνει υψηλότερο επιτόκιο στους πελάτες της. Ως κίνηση όμως είναι προκλητικά καταστροφική: μια τράπεζα που δεν είναι investment bank, οφείλει να επενδύει σε ultrashort maturities και όχι σε μεγάλης διάρκειας ομόλογα. Διότι αν χρειαστεί να εξυπηρετήσει μεγάλες εκροές να μπορεί να πουλήσει άμεσα και χωρίς απώλειες τα ομόλογα και να στείλει τα χρήματα στους καταθέτες της.

Εδώ υπάρχουν και οι εγκληματικές ευθύνες της ίδιας της τράπεζας η οποία δεν είχε κανένα απολύτως risk management, την ώρα που η ίδια έκανε παράτολμες επενδυτικές κινήσεις και την ώρα που το ίδιο το core business της ήταν σε ένα γενικά επικίνδυνο κομμάτι της οικονομίας με μοχλευμένες και ζημιογόνες εταιρείες. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι η ηγετική ομάδα ξεπούλησε τις μετοχές της λίγο πριν την καταστροφή, κίνηση η οποία πιθανότατα θα τους οδηγήσει στη φυλακή.

Υπάρχει κίνδυνος για συστημική κρίση;
Δεν υπήρχε κίνδυνος για συστημική κρίση εξαρχής, αλλά αυτό δεν είναι σε θέση να το κατανοήσει ο απλός καταθέτης και ορθώς. Συστημικός κίνδυνος υπήρξε στη Lehman Brothers όπου είχαμε “κακά” δάνεια και υπερβολικά επικίνδυνες επενδύσεις που οδήγησαν στη χρεοκοπία και στον συστημικό κίνδυνο γιατί τα ανοίγματα σε άλλες μεγάλες τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά Ταμεία ανά τον κόσμο ήταν όλα συνδεδεμένα στα ίδια προϊόντα.

Στην περίπτωση της SVB, έχουμε κατάρρευση τράπεζας για τον πιο απλό και παραδοσιακό λόγο: γιατί οι καταθέτες ζήτησαν μαζικά τα κεφάλαιά τους για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους και η τράπεζα δεν είχε να τους τα επιστρέψει.

Επειδή η κατάσταση θα οδηγούνταν σε μαζικές εκροές καταθέσεων, η Fed, το FDIC και το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ, αποφάσισαν (ορθώς) να εγγυηθούν για όλες τις καταθέσεις όλων των τραπεζών και μάλιστα για να τελειώνει άμεσα και το θέμα των προβληματικών τραπεζών μαζί με την SVB έκλεισαν και τη Signature bank. Διότι στην οικονομία, μπορεί να χαθεί η εμπιστοσύνη στα πάντα, αλλά ποτέ στην Κεντρική Τράπεζα.

Με τις ενέργειες που αποφασίστηκαν, ο κίνδυνος για μια συστημική κρίση λόγω πανικού από εγκληματικά λάθη μιας τράπεζας και όχι από τραπεζική απληστία και επικίνδυνα προϊόντα, απετράπη οριστικά.

Με ποιο τρόπο μπορεί η Fed να πλημμυρίσει τις τράπεζες με καταθέσεις;
Η Fed δημιούργησε ένα πρόβλημα που μέχρι τώρα ήταν “αόρατο”. Με την άνοδο των επιτοκίων, οι τράπεζες “στέγνωσαν” από ρευστότητα. Διότι οι καταθέτες που εξακολουθούσαν να λαμβάνουν χαμηλές αποδόσεις για τις καταθέσεις τους, επέλεξαν να τοποθετηθούν σε money market προϊόντα και φυσικά σε treasuries τα οποία έδιναν σημαντικές αποδόσεις. Οι καταθέτες επέλεξαν να “αγοράσουν” το ρίσκο των ομολόγων (που έπεφταν) για μια καλύτερη απόδοση.

Η ροή αυτή ήταν πάρα πολύ μεγάλη διότι πλέον με την τεχνολογική αναβάθμιση των τραπεζών, η αγορά ενός προϊόντος και ενός ομολόγου από το e-banking είναι ταχύτατη και εύκολη. Τι πρέπει να γίνει τώρα;

Εδώ η κατάσταση γίνεται ενδιαφέρουσα. Η Fed (και όχι μόνο αυτή φυσικά), ναι μεν βρίσκεται σε “πόλεμο” με τον πληθωρισμό που πέφτει, αλλά από την άλλη βρίσκεται αντιμέτωπη και με το “στράγγισμα” της ρευστότητας όλων των τραπεζών. Και όσο οι εναλλακτικές επιλογές χρηματοδότησης δεν υφίστανται, τόσο οι εκροές αυξάνονται γιατί οι επιχειρήσεις πρέπει να μείνουν σε λειτουργία.

Αυτό σημαίνει ότι η Fed, θα πιεστεί να αλλάξει γρήγορα ρότα στη νομισματική πολιτική προκειμένου να επιστρέψουν, αρχικά, τα κεφάλαια σε καταθέσεις και δευτερευόντως για να χαλαρώσει την κίνηση των κεφαλαίων και να επιστρέψει η κανονικότητα στις επιχειρήσεις και την οικονομία.

Για να συμβεί αυτό, η Fed, θα πρέπει να περάσει ένα σαφές μήνυμα ότι η άνοδος των επιτοκίων ολοκληρώθηκε, ή ακόμα, να σοκάρει την αγορά με μείωση επιτοκίων η οποία θα οδηγήσει σε σοκ τις αγορές ομολόγων με τα επιτόκια να καταρρέουν και τα χρήματα να επιστρέφουν στους καταθετικούς λογαριασμούς και στην οικονομία.

Τι αναμένεται να ακολουθήσει;
Τα όσα έγιναν με τις δυο αυτές τράπεζες, πιθανότατα θα αλλάξουν το μακροοικονομικό περιβάλλον και τις ενέργειες της Fed. Αυτό όμως δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε ούτε και να το θεωρούμε δεδομένο και τις πρώτες ενδείξεις θα τις λάβουμε στην επόμενη συνεδρίαση της Fed στις 22 Μαρτίου.

Ωστόσο, η Fed καλείται να αποδείξει ότι έχει καταλάβει ότι τα πράγματα έχουν γίνει εξαιρετικά επικίνδυνα και ότι αυτή τη φορά θα καταφέρει να παραμείνει μπροστά από την καμπύλη. Αν δεν το καταφέρει, τότε για μια ακόμα φορά οι αγορές θα αναλάβουν τον ρόλο της επαναφοράς στην κανονικότητα. Υπό την έννοια αυτή, μέχρι και τη μεθεπόμενη συνεδρίαση της Fed στις 3 Μαΐου, τα πάντα θα έχουν ξεκαθαρίσει σχετικά με το τι θα κάνει η Fed και πόσο γρήγορα θα το κάνει.