Σε κρίση οδηγούνται οι ελληνοβρετανικές σχέσεις μετά την απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ως «αντίποινα» των όσων είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός στο BBC για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Το διπλωματικό unfair του Σούνακ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις αλλά και πολιτική ομοθυμία στην Αθήνα, όπως και συσχέτιση της τωρινής απαράδεκτης συμπεριφοράς του με τα φιλοτουρκικά αισθήματα που έχει επιδείξει.
Οι αναφορές του Έλληνα πρωθυπουργού στα κλαπέντα από τον Βρετανό πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία Θ. Έλγιν γλυπτά του Παρθενώνα το 1801, φαίνεται πως έπεσαν «βαριές» στον Ρ. Σούνακ. Ωστόσο την πλήρη ρήξη και την ακύρωση της συνάντησης στην Ντάουνινγκ Στριτ επέφερε η συνάντηση Μητσοτάκη-Στάρμερ. Σε αυτήν οι δυο πολιτικοί συζήτησαν το θέμα της δυνατότητας επιστροφής με κάποιον τρόπο τμήματος των 298 κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών από τον Παρθενώνα, το Ερέχθειο και τον ναό της Άπτερου Νίκης, και εντοπίστηκε κατανόηση από τον Στάρμερ. Άλλωστε και ο ίδιος, εκλεγμένος βουλευτής στην περιφέρεια που εδρεύει το Βρετανικό Μουσείο, στο παρελθόν έχει εκφραστεί θετικά στην προοπτική της επιστροφής των γλυπτών στην Αθήνα.
Ο ηγέτης των Εργατικών σερ Κιρ Στάρμερ προηγείται στις δημοσκοπήσεις με μεγάλη διαφορά του Σούνακ και κατά πολλούς έχει «κλειδώσει» η αλλαγή σελίδας στην πολιτική ηγεσία της Βρετανίας μετά την υπερδεκαετή παντοκρατορία των Συντηρητικών. Ο Σούνακ είδε, με αφορμή τις θέσεις Στάρμερ για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, μια ευκαιρία πολιτικής εκμετάλλευσης του ζητήματος και να εμφανιστεί ως υπερασπιστής της βρετανικής «πατρότητας» των αρχαιοτήτων, κόβοντας κάθε σχετική συζήτηση με τον άκομψο τρόπο της ακύρωσης της συνάντησης με τον Κ. Μητσοτάκη. Παραβλέποντας, μάλιστα, πως σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις έξι στους δέκα βρετανούς τάσσονται υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών με τη μορφή «ανταλλαγής», αφού η πρόταση Μητσοτάκη αφορά τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων με ελληνικούς θησαυρούς στην Αγγλία ως ανταπόδοση στον επαναπατρισμό των Γλυπτών.
Οι «μπηχτές» Μητσοτάκη
«Οι θέσεις της Ελλάδος για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι γνωστές. Ήλπιζα να έχω την ευκαιρία να τις συζητήσω και με τον Βρετανό ομόλογό μου, μαζί με τις μεγάλες προκλήσεις της διεθνούς συγκυρίας: Γάζα, Ουκρανία, Κλιματική κρίση, μετανάστευση. Όποιος πιστεύει στην ορθότητα και το δίκαιο των θέσεών του δεν φοβάται ποτέ την αντιπαράθεση επιχειρημάτων» ήταν η πρώτη αντίδραση Μητσοτάκη, στην οποία εμπεριέχονται και αρκετές αιχμές. Για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης ο Βρετανός πρωθυπουργός προωθεί νομοσχέδιο πλήρους απαγόρευσης παροχής ασύλου σε αιτούντες, ακόμα και σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Σε ο,τι αφορά στο περιβάλλον ο Σούνακ έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τους στόχους της χώρας για τα ηλεκτρικά οχήματα και την ενεργειακή απόδοση, προκειμένου να κατευνάσει πολυεθνικές και ενεργοβόρες επιχειρήσεις.
Η στροφή Σούνακ στον λαϊκισμό θεωρείται δεδομένη από τους πολιτικούς αναλυτές, προκειμένου να μειώσει τη διαφορά από τους Εργατικούς. Πέραν αυτού, και σε ό,τι αφορά στα ελληνοβρετανικά, το Λονδίνο συνεχίζει να επιδεικνύει φιλοτουρκική στάση επί πρωθυπουργία Σούνακ. Ο υπουργός Άμυνας Γκραντ Σάρπ επισκέφθηκε την Άγκυρα, συναντήθηκε με τον τούρκο ομόλογο του Γκιουρέλ και συνομίλησαν για την άμυνα και την ασφάλεια στην περιοχή, την ώρα που το σύνολο του ΝΑΤΟ έχει προχωρήσει σε «φραγή εισερχομένων» στην Άγκυρα λόγω των εκβιασμών για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Ο βρετανικός παράγοντας, παράλληλα, πιέζει για την για την προμήθεια των Eurofighter Typhoon, διευκολύνοντας τον Ερντογάν στις «συζητήσεις» του με την Ουάσιγκτον για τα F-35 και την αναβάθμιση των F-16.
