Χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές προκειμένου να μπορούν να ανταποκρίνονται στις καθημερινές τους υποχρεώσεις, επιλέγουν, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ οι εννέα στους δέκα επαγγελματίες, αν και γνωρίζουν ότι αυτό συνεπάγεται και μικρές συντάξεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ από τους 1.189.882 μη μισθωτούς ασφαλισμένους, δηλαδή επαγγελματίες και αγρότες, οι 1.057.743 έμειναν και το 2024 στο χαμηλότερο ασφάλιστρο της 1ης κατηγορίας.
Συγκεκριμένα, για το 2024 την 1η κατηγορία επέλεξαν το 85% των επαγγελματιών, δηλαδή οι 657.808 από τους 769.907 ελεύθερους επαγγελματίες έμειναν στη φθηνότερη κατηγορία. Μόνον 4.644 επέλεξαν να μετακινηθούν σε υψηλότερη κατηγορία, ενώ 6.905 μετακινήθηκαν από υψηλότερη σε χαμηλότερη κατηγορία εισφορών.
Ακόμη πιο έντονη είναι η κατάσταση στους αγρότες όπου το 95% έμεινε στην 1η κατηγορία.
Από τους 419.915 ασφαλισμένους οι 399.935 έμειναν στην 1η και φθηνότερη κατηγορία, 19.980 έμειναν αμετακίνητοι στις επόμενες κατηγορίες και μετακινήθηκαν 1.331, εκ των οποίων 872 επέλεξαν μεγαλύτερη κατηγορία, ενώ 459 πήγαν σε μικρότερη.
Άμεσος αντίκτυπος αυτής της επιλογής που σε πολλές περιπτώσεις είναι και αναγκαστική, είναι η ταυτόχρονη μείωση και του μέσου όρου των εισφορών, με βάση τον οποίο υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη.
Αυτό σημαίνει ότι και η σύνταξη θα είναι κατώτερη από αυτή την οποία θα λάμβαναν αν πλήρωναν υψηλότερες εισφορές.
Στη γλώσσα των αριθμών, αυτό σημαίνει ότι η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 1ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι μόλις 658 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 754,18 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 874,62 ευρώ, σε αντίθεση με την σύνταξη που βγάζει η εισφορά της 2ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης που φτάνει τα 704,37 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 819,79 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 964,33 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι είναι η 5η συνεχόμενη χρονιά που η πλειονότητα των επαγγελματιών και των αγροτών μένουν σταθεροί στο χαμηλότερο ασφάλιστρο, ενώ αν προστεθούν και τα έτη 2016-2019 που η κατώτατη εισφορά σύνταξης ήταν για πολλούς στα 157 ευρώ, το διάστημα των χαμηλών εισφορών φτάνει στη δεκαετία.
Ο κίνδυνος για συντάξεις φτώχειας είναι μεγαλύτερος για όσους βρίσκονται σε απόσταση ως 5 έτη από τη συνταξιοδότηση γιατί με το χαμηλό ασφάλιστρο έχουν χαμηλώσει τη βάση υπολογισμού της σύνταξης.
Μάλιστα, τα αποτελέσματα που προκαλεί η επιλογή χαμηλής εισφοράς είναι ήδη ορατά για ασφαλισμένους που μετά το 2016 με τις εισφορές βάσει εισοδήματος που είχε θεσπίσει ο νόμος νόμος Κατρούγκαλου, πλήρωναν την κατώτατη εισφορά σύνταξης των 157 ευρώ ως το 2019.
Με την αποσύνδεση των εισφορών από το εισόδημα με τον νόμο Βρούτση η πλειονότητα επέλεξε την 1η και χαμηλότερη κατηγορία για άλλα τα χρόνια από 2020, ως και 2022, συμπληρώνοντας μια 6ετία με χαμηλές εισφορές.
Αυτή η 6ετία κατέβασε σημαντικά τον μέσο όρο των εισφορών τους και ήδη όσοι βγήκαν στη σύνταξη το 2023 διαπίστωσαν ότι πήραν ως και 150 ευρώ μικρότερη σύνταξη επειδή χαμήλωσε ο μέσος όρος των εισφορών τους. Στην παγίδα των χαμηλών εισφορών έχουν εγκλωβιστεί περίπου 350.000 επαγγελματίες, που μπήκαν στη ρύθμιση χρεών και επέλεξαν να επανυπολογίσουν το χρέος τους από το 2002 ως το 2016 με την κατώτατη εισφορά.
Με τον επανυπολογισμό κέρδισαν κούρεμα ως και 50% στην οφειλή τους, αλλά έχασαν οριστικά και ένα 20% με 30% από τη σύνταξή τους, γιατί θα υπολογιστεί με τις ελάχιστες εισφορές.
