Με το νέο ν. 5073/2023, το τεκμαρτό σύστημα παραμένει και επιδιώκει να προσδιορίσει με άμεσο πλέον τρόπο το (ελάχιστο) εισόδημα του ελεύθερου επαγγελματία και να το φορολογήσει.
Σε αυτό το πλαίσιο, λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού το υψηλότερο από τα ακόλουθα 2: είτε ο ετήσιος βασικός/κατώτατος μισθός, με συνδυαστική εφαρμογή συντελεστών προσαύξησης ή οι ετήσιες μεικτές αποδοχές του υψηλότερα αμειβόμενου υπαλλήλου που απασχολείται από τον υπόχρεο ελεύθερο επαγγελματία. Το παραπάνω ποσό επιβαρύνεται από συντελεστές προσαύξησης οι οποίοι σχετίζονται με την ετήσια δαπάνη μισθοδοσίας (αν απασχολούνται υπάλληλοι) καθώς και τα κλαδικά στοιχεία του κύκλου εργασιών.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, για τα τρία πρώτα χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητάς τους δεν εφαρμόζεται ο τεκμαρτός τρόπος υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος. Με βάση το νέο πλαίσιο, από τον τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού εξαιρούνται όσοι προχώρησαν σε έναρξη εργασιών το 2021, το 2022 ή το 2023. Όσοι έκαναν έναρξη εργασιών το 2021 θα είναι η τελευταία χρονιά της εξαίρεσης.
Μετά τα τρία χρόνια λειτουργίας και συγκεκριμένα τον τέταρτο χρόνο, θα φορολογηθούν με τεκμαρτό εισόδημα μειωμένο κατά 67%, τον πέμπτο 33% μειωμένο, ενώ τον έκτο χρόνο το τεκμαρτό εισόδημα θα φτάσει τα 10.920 ευρώ. Αυτό το ποσό των 10.920 ευρώ ισχύει με βάση τον κατώτατο μικτό μηνιαίο μισθό ενός εργαζομένου με βάση την τελευταία ΕΓΣΣΕ (780 ευρώ Χ 14 μήνες). Στο σημείο αυτό θα τονίσουμε ότι από την 1η Απριλίου 2024 το κατώτατο ποσό αναπροσαρμόστηκε στο ποσό των 830 ευρώ μηνιαίος, οπότε μένει να δούμε τι θα ισχύσει το 2024 ως προς την τεκμαρτή φορολόγηση. Η αναπροσαρμογή αυτή επιφέρει αύξηση στο ποσό και συγκεκριμένα πλέον διαμορφώνεται σε 11.620 ευρώ (830 ευρώ Χ 14 μήνες). Αυτό όμως θα μας απασχολήσει από την επόμενη χρονιά.
Οι νέοι επιτηδευματίες θα πρέπει να συμπληρώσουν τον κωδικό 017-018 της φορολογικής δήλωσης για να κερδίσουν μείωση κατά 50% στον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή. Δηλαδή ο συντελεστής από το 9% μειώνεται στο 4,5%, με την προϋπόθεση ότι το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα που προέρχεται από την επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν το 2023 μέχρι 10.000 ευρώ.
Όσοι θα υποβάλουν για πρώτη φορά φορολογική δήλωση με εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα θα κερδίσουν μείωση κατά 50% στην προκαταβολή φόρου. Επίσης, μόνο για το 2023 οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά εισοδήματα με το τεκμήριο θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου.
Οι νέοι επαγγελματίες δεν θα πληρώνουν φέτος τέλος επιτηδεύματος και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια της δραστηριότητάς τους. Σημειώνεται ότι με την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν με το νέο σύστημα των τεκμηρίων θα διαπιστώσουν ότι το τέλος επιτηδεύματος έχει «κουρευτεί» κατά 50%. Από 650 ευρώ θα κληθούν να πληρώσουν 325 ευρώ, ενώ για κάθε υποκατάστημα το τέλος έχει μειωθεί στα 300 ευρώ από 600 ευρώ. Με βάση τις επίσημες εξαγγελίες το τέλος επιτηδεύματος για τις ατομικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες θα καταργηθεί από το 2024 και δεν επιβαρυνθούν με τις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2025.
Ø Τα υπόλοιπα κριτήρια
→ Το παραπάνω τεκμαρτό εισόδημα προσαυξάνεται κατά 10% του ποσού της ετήσιας δαπάνης μισθοδοσίας που τυχόν καταβάλλει ο υπόχρεος για την μισθοδοσία του προσωπικού που απασχολεί. Το εν λόγω ποσό δεν μπορεί να υπερβεί τα 15.000€.
→Τέλος, το παραπάνω συνολικό ποσό προσαυξάνεται κατά 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του συνόλου των επιχειρηματιών που έχουν τον ίδιο Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ). Ήδη έχει αναρτηθεί κατάσταση με τους μέσους όρους τζίρου ανά επαγγελματική κατηγορία.
Από τον παραπάνω τρόπο τεκμαρτού υπολογισμού του φόρου εισοδήματος εξαιρούνται τα εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών λόγω διαφόρων πραγματικών κριτηρίων όπως αγροτικά εισοδήματα, άτομα με αναπηρία άνω του 80% κ.τ.λ. Βέβαια υπάρχει και η δυνατότητα της αμφισβήτησης του τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού με συγκεκριμένη διαδικασία και με την συμπλήρωση ερωτηματολογίου. Αυτό στην ουσία προϋποθέτει έλεγχο.
Ø Παραδείγματα
1. Έστω λογιστής με 25 έτη λειτουργίας και τζίρο για το 2023 30.000. Δεν απασχολεί προσωπικό. Έχει δαπάνες 20.000 και καθαρά κέρδη 10.000 ευρώ. Τι ισχύει με τον νέο τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού;
Βάση υπολογισμού: 10.920 ευρώ.
Προσαύξηση τριετιών: 30% (3 τριετίες που είναι και το ανώτατο όριο), Άρα:
10.920 ευρώ Χ 10% = 1.092,00 ευρώ προσαύξηση 1ης τριετίας = 12.012 ευρώ 1η τριετία
12.012 ευρώ Χ 10% = 1.201,20 ευρώ προσαύξηση 2ης τριετίας = 13.213,20 ευρώ 2η τριετία
13.213,20 ευρώ Χ 10% = 1.321,20 ευρώ προσαύξηση 3ης τριετίας = 14.534,20 ευρώ 3η τριετία
1η Παρατήρηση: Βλέπουμε ότι με βάση τις 3 τριετίες υπάρχει ανά τριετία προσαύξηση στην προσαύξηση.
Στο παράδειγμά μας επομένως, θα δηλωθούν, αντί 10.000 ευρώ καθαρά κέρδη και φόρος 900 ευρώ (10.000 Χ 9%), 14.534,20 και φόρος 1.897,52 ευρώ. Διαφορά: 997,52 ευρώ παραπάνω από ότι δήλωνε. Αν στο παράδειγμά μας τα καθαρά κέρδη ήταν μεγαλύτερα π.χ 17.000, τότε επειδή 17.000 ευρώ > 15.534,20 ευρώ δεν θα άλλαζε κάτι σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Εδώ έχουμε μία ακόμη αλλαγή. Η προκαταβολή φόρου μειώθηκε κατά 50% και συγκεκριμένα από 650,00 ευρώ σε 325,00 ευρώ. Επίσης για εφέτος θα υπάρξει και μία μείωση της προκαταβολής φόρου κατά 50%. Η προκαταβολή φόρου θα υπολογιστεί με 27,5%.
• Άρα προ του νέου τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού για το 2023 θα έχουμε:
Φόρος: 900 ευρώ
Προκαταβολή φόρου : 450 ευρώ
Τέλος επιτηδεύματος: 650 ευρώ
Σύνολο: 2.000 ευρώ
• Με υπολογισμό του νέου τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού για το 2023 θα έχουμε:
Φόρος: 1.897,52 ευρώ (14.534,20 ευρώ Βάση υπολογισμού φόρου)
Προκαταβολή φόρου: 521,82 ευρώ (1.897,52 Χ 27,5%)
Τέλος επιτηδεύματος: 325 ευρώ
Σύνολο: 2.744,34 ευρώ
Επιπλέον διαφορά προς καταβολή: 744,34 ευρώ
Ø Έστω στο ανωτέρω παράδειγμα ο λογιστής είχε και έναν εργαζόμενο με κόστος μισθοδοσίας 13.000 ευρώ. Θα υπάρξει προσαύξηση 10%. Άρα η βάση υπολογισμού με τις τριετίες θα προσαυξηθεί κατά 1.300 ευρώ (13.000 Χ 10%).
Επομένως θα έχουμε:
Φόρος: 2.183,52 ευρώ (14.534,20 ευρώ/3 τριετίες + 1.300 κόστος μισθοδοσίας = 15.834,20 Βάση υπολογισμού φόρου)
Προκαταβολή φόρου: 600,47 ευρώ
Τέλος επιτηδεύματος: 325 ευρώ
Σύνολο: 3.108,99 ευρώ
Επιπλέον διαφορά προς καταβολή σε σχέση με το πρώτο κριτήριο (τις 3 τριετίες) : 365,65 ευρώ.
Επιπλέον διαφορά προς καταβολή σε σχέση προ του νέου τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού: 1.108,99 ευρώ.
Ø Έστω στο ανωτέρω παράδειγμα ο λογιστής με τρεις τριετίες είχε έναν εργαζόμενο με κόστος μισθοδοσίας 13.000 ευρώ. Αν τα καθαρά κέρδη είναι 10.000 ευρώ. Ο τζίρος που δήλωσε ήταν 30.000 ευρώ. Τι προσαύξηση θα έχει λόγω τζίρου;
Βάσει της λίστας του υπουργείου Οικονομικών με τα επαγγέλματα, ο μέσος όρος για το επάγγελμα του λογιστή ανέρχεται στο ποσό των 25.698,89 ευρώ. Επομένως υπάρχει διαφορά 4.301,11 ευρώ. Άρα θα υπάρξει προσαύξηση λόγω τζίρου 215,06 ευρώ (4.301,11 ευρώ Χ 5%). Άρα έχουμε:
Φόρος: 2.230,84 ευρώ (14.534,20 ευρώ/3 τριετίες + 1.300 από κόστος μισθοδοσίας + 215,06 από προσαύξηση λόγω τζίρου=16.049,26 Βάση υπολογισμού φόρου)
Προκαταβολή φόρου: 613,48ευρώ
Τέλος επιτηδεύματος: 325 ευρώ
Σύνολο: 3.169,32 ευρώ
Επιπλέον διαφορά προς καταβολή σε σχέση με το πρώτο κριτήριο (τις 3 τριετίες & το κόστος μισθοδοσίας): 60,33 ευρώ.
Επιπλέον διαφορά προς καταβολή σε σχέση προ του νέου τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού: 1.169,32 ευρώ.
2η Παρατήρηση: Παρατηρούμε ότι, είτε δηλώνει κάποιος επαγγελματίας λιγότερα σε σχέση με τον νέο τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού, είτε στον τζίρο δηλώνει παραπάνω από τον μέσο όρο του κλάδου βάσει ΚΑΔ παρότι τα κέρδη μπορεί να είναι λιγότερα πάλι πληρώνει.
Τα παραδείγματα ήταν ενδεικτικά. Εννοείται ανάλογα με τα καθαρά κέρδη που δηλώνει κάποιος, τα ποσά αυτά αλλάζουν είτε προς το καλύτερο (> από τη βάση), είτε προς το χειρότερο (< βάση). Θεωρούμε ότι είναι ένας άδικος τρόπος φορολόγησης διότι δεν διαχωρίζει την “ήρα από το στάρι”.
Τα δικά μου δικά μου και τα δικά σου δικά μου.
Τα συμπεράσματα δικά σας…..
Παναγιώτης Ράγγος-Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης
