Από την 1η Ιουλίου θα τεθεί σε λειτουργία η διάταξη του νόμου 5053/2023 για τις συμβάσεις κατά παραγγελία, ή συμβάσεις μηδενικών ωρών που έρχονται να καλύψουν τις ανάγκες εργοδοτών αλλά και εργαζομένων για ωρομίσθια απασχόληση ή για περιστασιακή εργασία μια δυο φορές την εβδομάδα.
Η διάταξη δεν έχει τεθεί σε ισχύ καθώς δεν είναι ακόμη έτοιμη η αντίστοιχη εφαρμογή του συστήματος Εργάνη όπου θα δηλώνονται οι όροι που διέπουν τη σύναψη τέτοιων συμβάσεων.
Η πλατφόρμα που θα υποδέχεται τις δηλώσεις των εργοδοτών για τις κατά παραγγελία συμβάσεις θα είναι έτοιμη στο επόμενο διάστημα και όπως εκτιμούν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας αυτός ο νέος τύπος σύμβασης θα μπορεί να καταχωρείται ηλεκτρονικά στο σύστημα Εργάνη από τον Ιούλιο.
Ø Έννοια
Ως συμβάσεις κατά παραγγελία νοούνται εκείνες με τις οποίες τίθεται ένα πλαίσιο εντός του οποίου (και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις) ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να καλέσει τον εργαζόμενο να παράσχει τις υπηρεσίες του. Κι ο εργαζόμενος σχετική υποχρέωση.
Σε περίπτωση μη προβλέψιμου προγράμματος του χρόνου εργασίας, ο εργαζόμενος υποχρεούται να απασχοληθεί από τον εργοδότη, εφόσον, σωρευτικά:
→ Η εργασία παρέχεται εντός (εκ των προτέρων γνωστών) προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς.
→ Ο εργαζόμενος έχει ειδοποιηθεί από τον εργοδότη, προ 24ώρου κατ’ ελάχιστον (εκτός κι αν συντρέχει λόγος επείγοντος), για την ανάθεση της εργασίας εγγράφως ή με γραπτό μήνυμα (sms) ή με email ή με άλλο πρόσφορο τρόπο.
Εφόσον υπάρξει οποιαδήποτε, επιγενόμενη της ειδοποίησης του εργοδότη, ακύρωση της ανάθεσης, ο εργαζόμενος δικαιούται τα ωρομίσθια ωσάν να είχε εργαστεί.
Είναι υποχρεωτικός, επί ποινή ακυρότητας της σχετικής σύμβασης, ο προσδιορισμός ελάχιστου αριθμού αμειβομένων ωρών εργασίας (1/4 του συμφωνημένου συνολικού αριθμού ωρών απασχόλησης).
Εφαρμόζεται, και στη συγκεκριμένη σύμβαση, το σύνολο των προστατευτικών διατάξεων που συνδέονται με τη σύμβαση ή τη σχέση εξαρτημένης εργασίας του εργαζόμενου. Οποιαδήποτε μονομερής μετατροπή από τον εργοδότη σύμβασης εργασίας πλήρους ή μερικής απασχόλησης σε σύμβαση εργασίας κατά παραγγελία, απαγορεύεται˙ θεωρείται, στην περίπτωση αυτή, μονομερής βλαπτική μεταβολή.
Με τη σύμβαση κατά παραγγελία ένας εργαζόμενος θα είναι σε ετοιμότητα για να εργαστεί μόλις τον φωνάξει ο εργοδότης, γνωρίζοντας όμως τουλάχιστον ένα 24ωρο πριν τον τόπο, τον χρόνο και την αμοιβή της εργασίας του. Αν η εργασία την οποία προβλέπει η κατά παραγγελία σύμβαση ακυρωθεί από τον εργοδότη, τότε ο εργαζόμενος θα λαμβάνει ως αποζημίωση όλη την αμοιβή που συμφωνήθηκε.
Στην περίπτωση δε, που η εργασία δεν εκτελεστεί, ο εργαζόμενος δεν παίρνει καμία αποζημίωση.
Με τη σύμβαση κατά παραγγελία, όλες οι παραπάνω ενδεικτικές κατηγορίες καθώς και κάθε άλλη περιστασιακή ευκαιριακή ή εποχική απασχόληση θα προϋποθέτει όπως αναφέρει την υπογραφή συγκεκριμένου τύπου σύμβασης που θα αναφέρει:
Ø Η πρόβλεψη της υπουργικής απόφασης
Σε περίπτωση μη προβλέψιμου (συνολικά ή εν μέρει) προγράμματος οργάνωσης του χρόνου εργασίας του εργαζόμενου, ο εργοδότης κάνει σχετική δήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Συμπληρωματικά δηλώνει:
Το σύνολο των μηνιαίων συμφωνημένων ωρών απασχόλησης.
Τις ημέρες και ώρες αναφοράς εντός των οποίων δύναται να παρασχεθεί η συμφωνηθείσα εργασία.
Τον αριθμό των εγγυημένων αμειβόμενων ωρών ανά μήνα.
Την αμοιβή που καταβάλλεται για τις εγγυημένες αμειβόμενες ώρες και την αμοιβή που καταβάλλεται για την εργασία, που πραγματοποιείται επιπροσθέτως ή πέραν των εγγυημένων αυτών ωρών-εφόσον έχει συμφωνηθεί ανώτερη αμοιβή.
Την ελάχιστη περίοδο εντός της οποίας ο εργοδότης οφείλει να ειδοποιήσει τον εργαζόμενο πριν από την ανάθεση εργασίας.
Την προθεσμία εντός της οποίας ο εργοδότης δικαιούται να ακυρώσει την ανάθεση εργασίας.
Ø Παράδειγμα
Ένας εργαζόμενος που καλείται για παράδειγμα να απασχοληθεί για το σαββατοκύριακο σε κάποια εκδήλωση κ.λπ. για 15 ώρες αλλά τελικά ο εργοδότης δεν θα τον χρειαστεί θα πληρωθεί σαν να εργάστηκε για το 25% του ωραρίου, δηλαδή θα αποζημιωθεί για εργασία 4 ωρών. Αν ο εργοδότης ακυρώσει την εργασία εντός του 24ώρου πριν την ανάληψή της, τότε ο εργαζόμενος θα πάρει το σύνολο της αμοιβής.
Άλλη μια σημαντική ρήτρα υπέρ των εργαζομένων για να αποφεύγεται η καταστρατήγηση των συμβάσεων από τους εργοδότες είναι ότι απαγορεύεται η μονομερής μετατροπή (από τον εργοδότη) μιας σύμβασης αορίστου, ή ορισμένου χρόνου σε σύμβαση κατά παραγγελία, καθώς θεωρείται βλαπτική μεταβολή των όρων σύμβασης κατά του εργαζόμενου.
Ø Η παγίδα
Η παγίδα που κρύβουν όμως οι συμβάσεις κατά παραγγελία είναι ότι ένας εργαζόμενος που δεν μπορεί να έχει σταθερό ωράριο, μπορεί να έχει μονίμως τέτοιες επαναλαμβανόμενες συμβάσεις χωρίς να στοιχειοθετεί πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, αφού θα απασχολείται με σύμβαση κατά παραγγελία για μερικές ώρες κάθε μέρα, ή για δυο, τρεις μέρες την εβδομάδα.
Όσο πιο διαδεδομένη γίνει όμως αυτή η συνθήκη εργασίας τόσο πιο πολύ θα παγιδεύει το κομμάτι των εργαζομένων που θα εξαρτάται από την διάθεση του κάθε εργοδότη για το αν θα χρειαστεί παραπάνω κόσμο π.χ μια Παρασκευή ή όχι. Θολώνει εντελώς τα νερά ανάμεσα στον χρόνο που δουλεύεις και τον χρόνο που δεν δουλεύεις, μετατρέποντας όλη την ημέρα σε μια δυνητική ώρα εργασίας, μεταφέροντας τις ενοχές σε εσένα που βλέπεις να υπάρχουν διαθέσιμες βάρδιες.
Το να δουλεύεις χωρίς καμία εγγύηση για το αύριο είναι το αντίθετο της ασφάλειας. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι αδύνατον να χτίσεις τις σχέσεις αλληλεγγύης που θα σε προστατέψουν όταν έρθεις σε αντιπαράθεση με τον εργοδότη. Είναι το ακριβώς ανάποδο αποτέλεσμα από τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, αφού εξατομικεύει ακόμα περισσότερο τον τρόπο που δουλεύεις αφού η σύμβαση δεν θα αφορά εσένα ως εργαζόμενο αλλά εσένα ως εργαζόμενο στην τάδε επιχείρηση την τάδε ημερομηνία. Πάντα υπάρχουν δύο όψεις.
Τα συμπεράσματα δικά σας……
Παναγιώτης Ράγγος- Φοροτεχνικός
